رنگ در ارسن شهری زندیه شیراز

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 استادیار، گروه معماری و شهرسازی، دانشکده فنی و حرفه‌ای شهید باهنر شیراز

2 مدرس گروه معماری و شهرسازی دانشگاه فنی و حرفه‌ای استان فارس، عضو هیات موسس آتلیه طراحی جهان‌نما، پارک علم و فناوری استان فارس

چکیده

با نگاهی گذرا به نظام سنتی شهرهای ایران و سلسله مراتب خاص موجود در آنها، شاید بتوان ادعا کرد که در فرهنگ آن‌ها، تجلی روح ساکنان و سازگار با طبیعت پیرامون خود قابل مشاهده است.  نحوه حضور رنگ‌ها در فضا و توجه به اینکه به کارگیری رنگ‌ها با چه هدفی دنبال می‌شود، بسیار حائز اهمیت است. امروزه با توجه به روند ساخت و سازهای در حال انجام، شاهد کم‌رنگ‌شدن هویت رنگی شهرها هستیم و این مسئله‌ای است که نیاز به بررسی دارد. هدف و تمرکز پژوهش حاضر بر رنگ، ترکیب‌های رنگی، ارتباط معنایی موجود میان رنگ‌ها و نقش این هماهنگی در پدیدآوردن منظر شهری یکپارچه برای شهرهای ایرانی-اسلامی است. ارسن شهری زندیه شیراز نمونه کوچکی از منظر شهری ایرانی اسلامی است که نقش و تاثیر رنگ دراین مجموعه بررسی شده است. روش تحقیق این نوشتار، توصیفی-تحلیلی است. برای تدوین چارچوب نظری پژوهش، از مطالعات کتابخانه‌ای و برای تحلیل رنگ‌های به کارفته در این مجموعه از برداشت‌های میدانی و روش لانکلو استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می دهد که در آفرینش فضای شهری بی نظیری همچون مجموعه زندیه شیراز، به رنگ به عنوان عنصری مهم، نگاهی ویژه شده است. در هنر و معماری این مجموعه از رنگ‌های سازگار با اقلیم و هویت بومی، استفاده شده است. همچنین استفاده زیاد از رنگ برای افزایش غنای حسی و چشمی این مکان دیده می‌شود. بررسی و تحلیل فضاهای شهری برجای مانده از شهر سنتی دیروز و قواعد و قوانین حاکم بر آن می‌تواند مرجع و پاسخگو باشد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Color in Arsen Zandieh Shiraz

نویسندگان [English]

  • Farhad Avaznejad 1
  • Hamidreza Sheibani 2
1 Department of Architecture and Urban Development, Technical and Vocational Faculty of shiraz shahid Bahonar University
2 Jahan Nama Design Atelier, Fars Province Science and Technology Park
چکیده [English]

Stating the issue with a quick look at the traditional system of Iranian cities and the specific hierarchy existing in them, it may be claimed that in their culture, the manifestation of the spirit of the residents and compatible with their surrounding nature is visible. It’s very important to know how the presence of colors are used in space and for what purpose colors are used. Nowadays, due to the ongoing construction process, we are witnessing a diminution identity of the cities and this is a matter that needs to be checked. The aim and focuse of the present study on color, color combinations, semantic relation between colors and the role of this coordination in creating perspective Integrated to the urban cities in the Iranian-Islamic cities, Arsan Shahri Zandieh Shiraz is a small sample of Iranian urban perspective that the role and impact of color in this collection has been reviewed.The research method of this paper is descriptive-analytical. To formulate a theoretical framework of the research, library studies and to analyze the colors used in this collection of field observations, the method of Hey Baang and the method of Langlo has been used. The findings of the research show that the creation of a unique urban space such as the Zand to Shiraz, color as an element importantly, a special look has been made. In the arts and architecture of this collection of color-compatible climates and indigenous identities are used. Also, maximum use of color to increase the sensory and visual of this place can be seen. The study and analysis of urban spaces left over from the traditional city in the incidence and the rules and rules governing it can be reference and responsive.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Arsan city
  • Lenclos
  • Color
  • Color of the palette
  • Arsen Zandieh Shiraz
  1. ع. زنگی‌آبادی، س. مویدفر، "رویکرد بازآفرینی شهری در بافت فرسوده (برزن شش بادگیری شهر یزد)"، مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، 9، 314-297، 1391.
  2. م. توسلی، "معماری اقلیم گرم و خشک"، مرکز مطالعات و تحقیقات شهر سازی و معماری ایران، تهران، 1381.
  3. م. ک. پیرنیا، "سبک شناسی معماری ایرانی"، سروش دانش، تهران، 1383.
  4. ط. نصر،"جستاری در شهرسازی و معماری زندیه"، انتشارات نوید شیراز، 1394.
  5. ع. اسدپور، "میدان و شهر سرگذشت میدان‌های توپخانه از تهران تا شیراز"، انتشارات نیارش، 1397.
  6. م. دانشمند، "بررسی ویژگی‌های اقلیمی بناهای دوره زندیه در شیراز (مطالعه موردی : ارگ کریم خانی ، باغ جهان نما، مسجد ، حمام و بازار وکیل)"،پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه سیستان و بلوچستان، 1393.
  7. م. جعفری، "مقایسه و بررسی بافت شهری شیراز در عهد زندیه و پهلوی اول"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه یزد، 1395.
  8.  ز. کیانپور، "بررسی ویژگی‌های کالبدی بناهای دوره زندیه در شیراز"، پایان نامه کارشناسی ارشد ، دانشگاه هنر اصفهان، 1390.
  9. ف. دهقانی، "بازآفرینی باغ نظر شیراز با رویکرد حفاظت از منظر فرهنگی ارگ کریمخان"، پایان نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1390.
  10. ا. حکمت نیا، م. ر. احمدی، "تأثیرات توسعه شهرسازی مدرن بر بسترهای تاریخی ( نمونه موردی : مجموعه وکیل در دو عصر زندیه و پهلوی)"، همایش بین المللی معماری، عمران و شهرسازی در آغاز هزاره سوم ، تهران، 1395.
  11. ع. ا. نجفی کانی، ر. بارگاهی، ش. کرمی، "بررسی نقش سلسله زندیه در توسعه کالبدی- فضایی شهر شیراز"، پنجمین کنفرانس برنامه‌ریزی و مدیریت شهری ، مشه، 1392.
  12. م. قلعه نویی، ب. تدین، "تهیه طرح جامع رنگی ،تلاشی برای مدیریت رنگ‌ها در شهر :نمونه مطالعاتی خیابان سپه اصفهان"، مجله مدیریت شهری، 26، 257-241، 1389.
  13. ح. نوایی، "رنگ شهر"، ماهنامه منظر، 90، 13-10، 1389.
  14. م. داوری نژادی مقدم، م. شعبانی، "روانشناسی رنگ و کاربرد آن در شهر"، نشریه علمی مطالعات در دنیای رنگ، 3، 35-25، 1392.
  15.  ب. تدین، م. قلعه نویی، ر. ایوبی،"ارایه روشی به منظور تحلیل و الگوبرداری از رنگ جداره‌ها در منظر فضاهای شهری تاریخی مورد پژوهی : میدان نقش جهان" ، مجله باغ نظر ، 59، 56-43، 1397.
  16. . ب. تدین، م. قلعه نویی، "سنجش میزان بهره مندی از قابلیت‌های رنگ در راستای بهبود کیفیت خیابان‌های شهری؛ نمونه موردی: خیابان سپه اصفهان"، مجله معماری و شهرسازی آرمان شهر، 8، 260-245، 1394.
  17. ب. تدین، ا. احمدی، "رنگ در منظر میدان نقش جهان، انتشارات سازمان فرهنگی تفریحی شهرداری اصفهان، 1395.
  18. ن. اردلان، ل. بختیار، "حس وحدت سنت عرفانی در معماری ایران"، ترجمه  حمید شاهرخ، نشر خاک، اصفهان، 1390
  19. آ. آپهام‌پوپ، "معماری ایرانی پیروزی شکل و رنگ"، ترجمه کرامت اله افسر، انتشارات یساولی، 1365.
  20. ت. ترنز، "شهر همچون چشم انداز ( نگرشی فراتر از فرانوگرایی به طراحی و برنامه ریزی شهری" ترجمه : فرشاد نوریان، شرکت پردازش و برنامه‌ریزی شهری"، تهران، 1376.
  21. ک. گلکار، "مفهوم منظر شهری"، مجله آبادی، 18، 47-38، 1385
  22. م. اصل فلاح، ر. دهقان طالبی، " تبیین الگوی انتخاب رنگ در طراحی عناصر مبلمان شهری برمبنای رو یکرد زمینه گرایی )مطالعه موردی: خیابان مسجد جامع یزد("، دو فصلنامه پژوهش هنر، 12، 102-91، 1359.
  23. ش. یوسفی فر، "الگوهای پیدایش شهر و شهرنشینی در تاریخ ایران"، دو فصلنامه تاریخ ایران، تاریخ ایران، 64، 170-145، 1389.
  24. س. ا. منصوری، "نسبت هویت با سیمای شهر"، ماهنامه فنی - تخصصی نما، 3، 180-179، 1389.
  25. ن. اردلان، ل. بختیار، "حس وحدت: سنت تصوف در معماری ایرانی"، ترجمه: ونداد جلیلی، انتشارات علم معمار رویال، 1390.
  26. ن. تولایی،"شکل شهر منسجم" ، نشر امیرکبیر، 1386.
  27. م. توسلی، "طراحی شهری هنر نو کردن ساختار شهر همراه با چهار نمونه موردی"، تهران، 1388.
  28. س. ح. بحرینی، م. فروغی فر، "انسجام بخشی کالبدی به محدوده مرکزی شهر شیراز ارائه راهکارهای طراحی شهری به منظور افزایش انسجام کالبدی بر اساس نظریه پیچیدگی"، مجله هویت شهر ، 28، 18-5، 1395.
  29. D. V. Tomić, I. Marić, "Colour in the City: Principle of Nature-Climate Characteristics", Facta. Junis, 9, 315-323, 2011.
  30. S. Sharan, "A Guide to Recognition and Intervention in Worn Worntureof Iran (case study: Isfahan, Dardasht)", J. Urban Manag. 31, 81-64, 2005.
  31. P. Piran, "Identity of Cities, Chirping for a Complex Concept", Abadi j. 48, 18-31, 2005.
  32. H. A. Taherkhani, M. M. Motavasseli, "Managing Historical Texture of Iran Cities (Challengesand Instructions)", J. Urban Manag. 18, 96-107, 2006.