Department of Architecture and Urban Development, Technical and Vocational Faculty of shiraz shahid Bahonar University
Abstract
Color is an important key element in the architecture of Iranian mosques. Remarkable mosques of Shiraz which are belonging to the Qajarieh era have significant decorations such as tiling (Haft rang, mosaic and moqali), inscription, carving, sash (colored glass), porcelain knots and Mogharnas. Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz is known as the "jewel of Iranian mosques" due to its extensive decorations. The purpose of this study is to investigate the color palette in the architectural decorations of Nasir Al-Molk Mosque. The research method is descriptive-analytical and by investigating library resources and field research, information has been collected, studied, and explored. Findings of the current study show that the predominant color palette in buildings is warm shades, an issue that was not so common in religious architecture (mosques) before, and Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz sought to deconstruct the color palette of religious buildings (mosques). This has led to an increase in the sensory and visual richness of the mosque's architecture. The study and investigation of color in the architecture of historic buildings can be a reference and answer to the visual and applied arts.
1.م. فراست، "به‌کارگیری شاخصه‌های معماری در معماری مسجد محله، نشریه علمی مطالعات هنر اسلامی"، 4، 61- 84، 1385.
2. ع. علایی، ن. حسینی، "جایگاه نور و رنگ در هنر و معماری اسلامی- ایرانی"، اولین کنفرانس معماری و شهرسازی اسلامی و ترسیم سیمای شهری پایدار با گذر از معماری ایرانیاسلامی و هویت گمشدۀ آن"، زاهدان، 1392.
3. م. نجف‌آبادی پور، "مطالعۀ رنگ و نقش در مسجد نصیرالملک (شیراز)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393.
13. ا.السادات نائبیه، "مطالعات رنگ‌شناسی سیما، منظر و مبلمان شهری مبتنی بر اصول و ارزش‌های زیبایی شناسانۀ شهر ایرانیاسلامی"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه پیام نور تهران شرق، 1395.
14. د. نیوتن ویلبر، "معماری اسلامی ایران در دورۀ ایلخانان"، ترجمۀ عبدالله فریار، انتشارات بنگاه ترجمه و نشر کتاب، 1346.
16. م. شایسته فر، فرزانه خمسه، "فیروزه، نگین مساجد (با نگاهی به مسجدهای گوهرشاد مشهد و کبود تبریز در سدۀ نهم هجری قمری/پانزدهم میلادی)"، نشریه علمی جلوۀ هنر، 10، 32- 19، 1392.
17. م. نصیری، علی‌اکبر افراسیاب پور، فریبا احمدی، "نماد عرفانی رنگ در هنر و معماری اسلامی"، نشریه علمی عرفان اسلامی،56، 53-71، 1397.
18. م. لوچر، "روانشناسی رنگ‌ها"، ترجمۀ منیر روانی پور، نشر آفرینش، 1369.
19. ف. افتخاری راد، "رنگ در مساجد"، مجموعه مقالات دومین همایش بین‌المللی معماری مسجد- افق آینده (جلد اول)، 40- 26، 1379.
20.ح. آیت‌اللهی، "هنر چیست؟"، مرکز نشر فرهنگی رجاء، 1364.
21.ح. ذاکری، س. ن. رمضانی مهربانی، پ. حکیم زاده، ف. ستوده، "بررسی آرایه‌های پیشگاه ورودی (مفصل اتصال بنا با شهر) در مساجد تاریخی شیراز"، مجلۀ علمی مطالعات شهر ایرانی اسلامی، 32، 76- 61، 1397.
22.ج. مهرپویا، "آرایه‌های معماری سنتی در مساجد ایران"، نشریه علمی هنر، 33، 573-556، 1376.
23.س. ف. حجازی، "هم‌نشینی رنگ‌ها در تزئینات کاشی‌کاری بنای مسجد نصیرالملک شیراز"، کنفرانس بین‌المللی علوم و مهندسی، 1394.
24.ح. آیت الهی، "ایران، تاریخ هنر"، نشر الهدی و مرکز مطالعات فرهنگی بین‌المللی،1380.
28.م. وحدت طلب، ا. نیک‌مرام، "بررسی اهمیت، فراوانی و پراکنش رنگ قرمز در ارسی‌های خانه‌های تاریخی ایران (مورد پژوهی: 22 تاج ارسی خانه‌های قاجاری تبریز)"، نشریۀ علمی هنرهای زیبا، 22، 97 – 87، 1396.
29.ک. کمالی سروستانی، "مساجد تاریخی شیراز"، انتشارات موسسۀ فرهنگی و پژوهشی دانشنامۀ فارس، 1384.
30.ز. بزرگ نیا، "معماران ایران از آغاز دورۀ اسلامی تا پایان دورۀ قاجار"، انتشارات سازمان میراث فرهنگی کشور،1383.
31.ع. صادقی، م. خاکزند، ا. باقرزاده، "بازشناخت مؤلفه‌های مؤثر بر شکل‌گیری مکان در شهر ایرانی اسلامی؛ مورد پژوهی: مسجد نصیرالملک و مسجد عتیق شیراز"، نشریه علمی پژوهش‌های معماری اسلامی، 20، 68- 49، 1397.
32.م. جبری، "بررسی ساختار گرافیکی کتیبه‌های کاشی‌کاری شده مسجد نصیرالملک شیراز (نگاهی به مساجد وکیل و مشیر)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393.
33.ف. غیاثی، "بررسی آرایه‌های گیاهی سه بنای شاخص دورۀ قاجار در شهر شیراز (مسجد نصیرالملک، نارنجستان قوام، خانۀ زینت‌‌الملک)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه تربیت مدرس، 1395.
34.م. صادق موسوی، "نقش عشق؛ مسجد نصیرالملک"، انتشارات حبیب، 1378.
35.س. ا. فلسفی زاده، "بازآفرینی عناصر تزئینی ارسی‌های قاجاری شیراز در فرآیند تولید پاراوان چوبی (با تأکید بر بناهای نصیرالملک)"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه هنر اسلامی تبریز، 1392.
36.م. عمادی، ط. نصر، "بررسی بازشو در معماری سنتی ایران با توجه به معماری پایدار (با نگاهی به عملکرد نور در پنجره‌های رنگی شهرهای شیراز، یزد، قزوین، کاشان، بوشهر)"، کنفرانس بین‌المللی عمران، معماری و مدیریت توسعۀ شهری در ایران، تهران، 1397.
37.ا.حامی، "مصالح ساختمان"، انتشارات دانشگاه تهران، 1378.
38.ز. نجفی، "گونه‌شناسی مسجدهای شیراز، از دورۀ صفاریان تا قاجار"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد دانشگاه هنر اصفهان، 1396.
39.ن. گنجی شیرازی، "بررسی مضامین نقوش کاشی‌کاری آثار معماری شیراز در عصر قاجار"، پایان‌نامۀ کارشناسی ارشد، دانشگاه مازندران، 1394.
40.م. ثابت سروستانی، "هماوایی نور و نقش در ارسی‌های مسجد نصیرالملک"، کنفرانس بین‌المللی علوم مهندسی و هنر، اسپانیا، 2015.
41. ه. سیف، "نقاشی روی کاشی"، ترجمۀ مهوش مجذوب، نشر سروش، 1376.
42. "قرآن کریم"، ترجمۀ حسین انصاریان، نشر آفریدگار، 1396.
Avaznejad, F., & Sheibani, H. (2021). Study of Color in the Architecture of Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz. Journal of Studies in Color World, 11(1), 23-34.
MLA
Farhad Avaznejad; Hamidreza Sheibani. "Study of Color in the Architecture of Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz". Journal of Studies in Color World, 11, 1, 2021, 23-34.
HARVARD
Avaznejad, F., Sheibani, H. (2021). 'Study of Color in the Architecture of Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz', Journal of Studies in Color World, 11(1), pp. 23-34.
VANCOUVER
Avaznejad, F., Sheibani, H. Study of Color in the Architecture of Nasir Al-Molk Mosque in Shiraz. Journal of Studies in Color World, 2021; 11(1): 23-34.
)
