بررسی و مرور نوع رنگ‌های به‌کاررفته در تزئینات نقوش سفالینه‌های به‌دست آمده از محوطه‌های عصر مفرغی سیستان ‌و بلوچستان

نوع مقاله : مقاله مروری

نویسندگان

1 کارشناس ارشد، دانشکده حفاظت آثار فرهنگی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

2 استادیار، دانشکده حفاظت آثار فرهنگی، دانشگاه هنر اسلامی تبریز

3 کارشناس ارشد، دانشکده دانشکده حفاظت- مرمت، دانشگاه هنر اصفهان

چکیده

رنگ در دنیای باستان یکی از نمودهای بسیار حائز اهمیت تاریخ بشر است زیرا که با خلق آثار مهمی در تاریخ همراه بوده است. یکی از جنبه‌‌های مهم استفاده از رنگ در دوران پیش‌ از تاریخ، تزئین انواع آثار سفالین بوده است که منجر به خلق مهم‌‌ترین و زیباترین آثار شده است. شناسایی نوع رنگ‌‌های به‌کاررفته توسط هنرمندان پیش ‌از تاریخ، می‌‌تواند یکی از برجسته‌‌ترین پرسش‌های باستان‌‌شناسی این دوره باشد. درهمین‌راستا سعی شده است تا در این پژوهش نوع رنگ‌‌های موجود بر روی سفال‌‌های محوطه‌های عصر مفرغ سیستان و بلوچستان شناسایی و به بحث درباره‌‌ انواع آنها پرداخته شوند. نتایج بررسی‌‌ها و مطالعات در این پژوهش، استفاده از رنگ‌های سیاه و قهوه‌ای-قرمز در سفال‌های محوطه‌‌های جنوب‌شرق را نشان می‌‌دهد که منبع آن‌ها اکسید آهن و اکسید منگنز شناسایی شده‌‌اند. رنگ‌‌های سیاه و تیره از اکسید منگنز و نیز ترکیب دو اکسید آهن-منگنز و رنگ‌‌های قهوه‌‌ای-قرمز از اکسید آهن تشکیل‌ شده‌اند.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

An Overview of the Colors Used in the Decoration of Pottery Motifs of the Bronze Age in the Ancient Sites of Sistan and Balouchistan

نویسندگان [English]

  • yassin Sedghi 1
  • mehdi Razani 2
  • Zohre Ghaeini 1
  • Farahangiz Sabohi-sani 3
1 Faculty of cultural materials conservation, Tabriz Islamic Art University
2 Faculty of cultural materials conservation, Tabriz Islamic Art University
3 Faculty of conservation-restoration, Art University of Isfahan
چکیده [English]

Color in the ancient world is one of the most important things in human history because it has led to the creation of important works in the history of art. One of the important aspects of using paint during the prehistoric period has been the decoration of various types of pottery, which has led to a special style in the art of different regions of Iran. Identifying the type of colors used by prehistoric artists can be one of the most prominent archaeological questions in prehistoric time.In this research, the subject of recognizing the type of paints on the pottery of the Bronze Age sites of Sistan and Balouchistan has been studied. The results of this study, which is the result of recognizing color in the pottery of significant areas such as; Shahr-i Sokhta, Bampur, Chegerdak and Spidej and Keshik Cemetery demonstrated that the use of black and brown-red colors is common in pottery in the southeastern areas, and their main sources have been iron oxide and manganese oxides. Black and dark colors are composed of manganese oxide, as well as a combination of two iron-manganese oxides, and brown-red colors are composed of iron oxide.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Painted pottery
  • Ancient colors
  • Bronze age
  • Southeast of Iran

مراجع

I. Reich, "Mineral pigments: the colourful palette of nature". EMU Notes in Mineralogy, Chapter 7, European mineralogical union, 2019.
D. Bersani, P. P Lottici, ''Raman spectroscopy of minerals and mineral pigments in archaeometry'', J. Raman Spectrosc. 47, 499-530,‏ 2016.
F. P. Romano, L. Pappalardo, N. Masini, G. Pappalardo, F. Rizzo, "The compositional and mineralogical analysis of fired pigments in Nasca pottery from Cahuachi (Peru) by the combined use of the portable PIXE-alpha and portable XRD techniques". Microchem. J. 99, 449-453, 2011.
P. Colomban, V.Milande, L. Le Bihan, ''On‐site raman analysis of Iznik pottery glazes and pigments". J. Raman Spectrosc. 35, 527-535, 2004.
H. A Afifi, "Analytical Investigation of Pigments Ground Layer and Media of Cartonnage Fragments from Greek Roman Period". Mediterr. Archaeol. Archaeom. 11,‏ 2011.
G. E De Benedetto, S. Nicoli, A. Pennetta, D. Rizzo, L. Sabbatini, A. Mangone, "An integrated spectroscopic approach to investigate pigments and engobes on pre‐Roman pottery" J. Raman Spectrosc.  42, 1317-1323, 2011.
ی. صدقی، ا. عابدی، م. رازانی، م. حیدری، "ساختارشناسی خمره‌‌‌نویافته‌‌‌سفالی‌چرخه‌‌‌زیستی متعلق‌به گورستان پیش‌‌ازتاریخی کشیک سیستان‌‌وبلوچستان،جنوب‌شرق‌ایران"، پژوهه ‌باستان‌‌ سنجی، 3، 14-1، 1396.
ا. راستینه، م. باقرزاده‌کثیری، ب. آجورلو، ق. ابراهیمی، "شناسایی ساختار رنگ‌سفالینه‌‌های دوره مفرغ متاخر شرق‌دریاچه‌ارومیهبرمبنای نمونه‌‌های کؤل‌تپه عجب‌‌شیر"، پژوهه‌باستان‌‌سنجی،3، 27-17، 1396.
N. Eftekhari, P. Halakooei, H. Sayyadshahri, C. Vaccaro, "Four shades of black: Non-invasive scientific studies on the painted potteries from Shahr-i Sokhta, eastern Iran". J. Archaeol. Sci. 22, 100-107, 2018.
ص. ملک شهمیرزادی، "سفال دوره نوسنگی در فلات مرکزی ایران". تهران: سازمان مطالعه و تدوین علوم انسانی دانشگاه‌ها (سمت)، مرکز تحقیق و توسعه علوم انسانی، 1390.
L. Darchuk, Z.Tsybrii, A. Worobiec, C. Vázquez, O. M. Palacios, E. A. Stefaniak, R. Van Grieken, "Argentinean prehistoric pigments’ study by combined SEM/EDX and molecular spectroscopy". Spectrochim. Acta, Part A. 75(5), 1398-1402, 2010.
U. B. Mioč, P.Colomban, G. Sagon, M. Stojanović, A.  Rosić, "Ochre decor and cinnabar residues in Neolithic pottery from Vinča, Serbia". J. Raman Spectrosc. 35, 843-846,‏ 2004.
A. Čiuladienė, A. Luckutė, , J. Kiuberis, A. Kareiva, "Investigation of the chemical composition of red pigments and binding media", Chemija. 29, 2018.
‏ب. آجورلو، "دوره نوسنگی قدیم در منطقه دریاچه ارومیه (چشم‌‌اندازی از نوسنگی‌‌شدن و تاثیر سنت‌‌های زاگرس)"، فصلنامه هنر و تمدن شرق، 1،32-25، 1392.
R. J. Clark, L. Curri, G. S. Henshaw, C. Laganara, "Characterization of brown–black and blue pigments in glazed pottery fragments from castel fiorentino (Foggia, Italy) by Raman Microscopy, X‐Ray Powder Diffractometry and x‐Ray photoelectron spectroscopy", J. Raman Spectrosc. 28, 105-109, 1997.
E. Tomasini, V. Palamarczuk, M. M.Zalduendo, E. B. Halac, J. M. P. López, M. C. Fuertes, "The colors of San José pottery from Yocavil valley, argentine northwest. Strategy for the characterization of archaeological pigments using non-destructive techniques". J. Archaeolog. Sci. Rep. 29, 102123, 2020.
J. M.Pérez, R. Esteve‐Tébar, "Pigment identification in Greek pottery by Raman microspectroscopy". Archaeometry. 46, 607-614,‏ 2004.
B. S. Eiselt, J. Dudgeon, J. A. Darling, E. N.Paucar, M. D.Glascock, M. K. Woodson, "In‐situ sourcing of hematite paints on the surface of hohokam red‐on‐Buff ceramics using laser ablation–inductively coupled plasma–mass spectrometry(LA–ICP–MS) and instrumental neutron activation analysis", Archaeometry. 61, 423-441,‏ 2019.
R. A.Goodall, J. Hall, R. Viel, P. M Fredericks, "A spectroscopic investigation of pigment and ceramic samples from Copán, Honduras". Archaeometry. 51, 95-109,‏ 2009.
D. Hradil, T. Grygar, J. Hradilová, P. Bezdička, "Clay and iron oxide pigments in the history of painting". Appl. Clay Sci. 22, 223-236,‏ 2003.
G. A. Mazzocchin, F.Agnoli, I. Colpo, "Investigation of roman age pigments found on pottery fragments". Analytica. Chimica. Acta. 478, 147-161, 2003.
M. S. Tite, Y. Maniatis, D. Kavoussanaki, M. Panagiotaki, A. J.Shortland, S. F. Kirk, "Colour in Minoan faience",           J. Archaeolog. Sci. 36, 370-378,‏ 2009.
Z.Liu, Y.Han, L. Han, Y. Cheng, Y. Ma, L. Fang, "Micro-Raman analysis of the pigments on painted pottery figurines from two tombs of the Northern Wei Dynasty in Luoyang", Spectrochim. Acta, Part A, 109, 42-46,‏ 2013.
M. Lettieri, M. T. Giannotta, "Investigations by FT-IR spectroscopy on residues in pottery cosmetic vases from archaeological sites in the mediterranean basin". Int. J. Exp. Spectroscopic Tech. 2, 2017.
B. Constantinescu, R. Bugoi, E. Pantos, D. Popovici, "Phase and chemical composition analysis of pigments used in Cucuteni Neolithic painted ceramics". Documenta Praehistorica. 34, 281-288, 2007.
J. Van der Weerd, G. D. Smith, S. Firth, R. J Clark,  "Identification of black pigments on prehistoric Southwest American potsherds by infrared and Raman microscopy". J. Archaeolog. Sci. 31, 1429-1437, 2004.
J. Zuo, C. Xu, C. Wang, Z. Yushi, "Identification of the pigment in painted pottery from the Xishan site by Raman microscopy", J. Raman Spectrosc. 30, 1053-1055,‏ 1999.
س. م. سید سجادی، "شهرسوخته آزمایشگاهی بزرگ در بیابانی کوچک". چاپ سوم، زاهدان: اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان، 1391.
ل.  مورگاورو، "ظروف رنگارنگ شهرسوخته"، ترجمه سیدمنصور سیدسجادی، نشر استانداری سیستان و بلوچستان و سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان سیستان و بلوچستان، 1387.
M. Vidale, D.Vendemini, E. Loliva, "Uncertainty and errors in the painted Buff Ware of sahr-e sukte (Sistan, Iran)", Archaologische Mitteilungen aus Iran und Turan, Deutsches Archaologisches Institut Eurasien-Abteilung Außenstelle Teheran, 2014.
S. Stein, "Archaeological Reconnissances in North-Western India and South-Eastern Iran", London, 1937.
B. DeCardi, , "Excavations at Bampur, a third millennium settlement in Persian Baluchistan". Anthtopological papers of the American museum of natural history, New York, 51, 231-356, 1970.
M. Heydari, F. Desset, M. Vidale, , "A Late 4th-Early 3rd Millennium BC Grave at Spidej (Eastern Jazmurian, Iranian Baluchistan)". Iranica Antiqua. 54, 17-57,‏ 2019.
ی. صدقی، م .رازانی، م. حیدری،"مطالعه‌‌باستان‌‌سنجی سفال‌‌های گورستان عصر مفرغی کشیک شهرستان نیکشهر"، پژوهش‌‌های باستان‌‌شناسی ایران، 23، 38-25، 1398.
M. Heydari, H. Fazeli Nashli, E. Cortesi, M. Vidale, "A surface collection at Chegerdak, a Bronze Age centre in the Jazmurian basin (South-Eastern Iran)". Paléorient. 41, 133-155, 2015.
M. Heydari, F. Desset, M. Vidale, , "Bronze Age Glyptics of Eastern Jazmurian, Iran". Paléorient. 44, 133-153,‏ 2018.
37. G. Rapp, "Natural Science in Archaeology: Archaeomineralogy". Second edition, Springer-Verlag Berlin Heidelberg, 2009.
مطالعات در دنیای رنگ
دوره 10، شماره 2
تابستان 1399
صفحه 61-72

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 17 تیر 1399
  • تاریخ بازنگری: 29 شهریور 1399
  • تاریخ پذیرش: 29 شهریور 1399

اشتراک گذاری

ارجاع به این مقاله

آمار