زیبایی‌شناسی بومی رنگ در خودتزئینی سنتی ترکمن (مورد مطالعه؛ قوم تکه روستای دویدوخ)

نوع مقاله : پژوهشی

نویسنده

استادیار، گروه هنرهای تجسمی، پژوهشکده هنر، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، تهران، ایران، کدپستی: 1416783841.

چکیده

مطالعات رنگ در ایران بیشترین توجه خود را بر پایۀ نظریات تئوریسین‌های غربی همانند ایتن و مانسل  با تکیه بر اداراک بصری انسان از رنگ بنا نهاده است. ماهیت فرهنگی رنگ کمتر مورد توجه قرار گرفته‌است و همین امر موجب شده‌ تا مولفه‌های زیبایی رنگ از منظر جامعۀ بومی مورد غفلت واقع شود. از همین روی در این پژوهش برآنیم تا با مطالعۀ میدانی وبا رویکرد زیبایی‌شناختی در میان قوم تکه ترکمنی به این پرسش پاسخ دهیم که چه مولفه‌های بر زیبایی‌شناسی بومی رنگ در خودتزئینی سنتی قوم تکه ترکمن روستای دویدوخ تاثیرگذارند؟ این پژوهش، تحلیلی- توصیفی با رویکردی کیفی وبا محوریت زیبایی در رنگ خودتزئینی سنتی براساس منابع مکتوب و مردم‌نگاری در میدان انجام شده‌است. یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد که رنگ به مثابۀ یکی از ویژگی‌های متمایزکنندۀ این قوم در خودتزئینی به‌ویژه سنتی است و یکی از مهم‌ترین کدهای فرهنگی این اجتماع است که بیانگر هویت(فردی/قومی/اجتماعی)، عاطفی(غم و شادی) و دینی(ثواب/گناه، متولیان دین، قدسیت و ماورایی) است. و همچنین در نظر این قوم، رنگ‌های اصلی و فرعی با تعلق یا عدم تعلق قومی تعریف می‌شود و در باور اهالی حفظ قدرت تاریخی این قوم با حفظ کدهای فرهنگی به‌ویژه حیطۀ رنگ خودتزیینی رابطۀ مستقیم دارد.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Indigenous Aesthetics of Color in Turkmen Traditional Self-decoration (Case Study: Tekke Tribe of Doydukh Village)

نویسنده [English]

  • Tayebeh Ezatollahinejad
Department of Visual Arts, Art Research Institute, Culture, Art and Communication Research Institute, P.O. Code: 1416783841, Tehran, Iran.
چکیده [English]

Colour studies in Iran have received the most attention, based on the ideas of western theorists such as Itten and Mansell, relying on human visual perceptions of color. In contrast, the cultural nature of colour has received less attention, resulting in the elements of colour beauty being neglected from the perspective of the local community. Therefore, in this research, we decided to answer this question with a field study with an aesthetic approach among the Tekke Turkmen tribe: what components affect the local aesthetics of color in the traditional self-decoration of the Tekke Turkmen tribe of Dovidukh village? This analytical-descriptive research has been conducted with a qualitative approach focusing on beauty in traditional self-decoration paint based on written sources and ethnography in the field. The findings of this research show that color is one of the distinguishing characteristics of these people in self-decoration, especially traditional. It is one of the most important cultural codes of this community, which expresses identity (individual/ethnic/social), emotional (sadness and happiness) and religious (reward). /age, guardians of religion, sanctity and transcendence). Also, in the opinion of these people, the main and secondary colors are defined by belonging or not belonging to an ethnic group, and in the belief of the people, preserving the historical power of this people has a direct relationship with the preservation of cultural codes, especially in the area of self-decoration.

کلیدواژه‌ها [English]

  • ndigenous aesthetics
  • color
  • self-decoration
  • Turkmen
  • Doydukh village
Taylor PM. Turkmenistan Ancient Art Today, Merrion. Trevor Loomis and Waugh-Quasebarth, Jasper  Smith ,William Bradford, Ashgabat: Chevron;2011.
2. Sarli AM. History of Turkmenistan (Volume 1). Tehran: Ministry of Foreign Affairs;1373 (In persian).
3.Coote J. The Anthropology of Aesthetics and the Dangers of "Maquetcentrism". JASO. 1989;(3):229-43.
4.Maquet J. Introduction to Aesthetic Anthpopology. Malibu: Undena Publications;1979.
5. Howard M, Morgan P. Primitivism, Art, and Artifacts, Malden: Blackwell:2006. 
6.Forge A. The AbelamArtist. Howard & Perkins, Morgan, The Anthropology of Art: AReader, Malden: Blackwell;2006.
7. Maleki Rizi M. color aesthetics in ancient Iranian rituals. Hirumba, Tehran;1401 (In persian).
8. Moulai A. A comparative approach to the aesthetics of colors in Islamic and Western thought. metaphysical researches.1401;3(1): 211-242. http://dorl.net/dor/20.1001. 1.21982783.1401.3.5.3.4 (In persian) 
9. Nikandish B, ChitSazan AH. Aesthetics of color and design in Baluch Mehrabi carpets. Pikre.2015;3(6):41-54. https://doi.org/10.22055/pyk.2015.13206 (In persian)
10. Riahi S. Handicrafts of Turkmen women. Journal of Development of Social Science Education.1992;11(1):28-37 (In persian).
11. Jerjani M. Turkmen woman, a research on the role of Turkmen women in the socio-economic structure of the tribal society. Gorgan: Makhtumaghli Faraghi;2012 (In persian)
12. Omidi N. a research on traditional clothes and arts of Khorasan, Dideh and Del and Dast, Mashhad; 2012 (In persian).
13. Mohammadi R. Clothing and jewelry of the Turkmen people. Tehran: Jamal Hanar;1388 (In persian)
14.Strathern M. Self-decoration in Mount Hagen (Art & Society), London: Gerald Duckworth & Co Ltd;1971.
15. Marilyn S. The Self in Self-Decoration. Oceania. 1979;49(4): 241-257.
16.O’Hanlon M. Modernity and the ‘‘Graphicalization’’ of Meaning New Guinea Highland Shield Design in Historical Perspective. Howard & Perkins, Morgan, The Anthropology of Art: AReader, (pp.387-406) Malden: Blackwell;2006.
17. Ezatollahinejad T. The sound of hair: the anthropology of native aesthetics in the self-decoration of a Turkmen woman of Doydokh village. Iranian Anthropology Studies Quarterly. 2014(9), 27-47. https://doi.org/10.22059/ijar. 2015.58749 (In persian).
18. Ezatollahinejad T. Turkmen women's self-decoration; An introduction to the anthropology of aesthetics. Tehran, Research Institute of Culture, Art and Communication;2019 (In persian).
19. Qazi MDS.Kaus Gonbad.Qaboos Publishing;1985 (In persian). 
20. Qazi, MD. Turkmen Folklore. Gorgan: Eshgh Danesh;2012 (In persian).
21. Motaghi NM. Farhang Sina (Turkmen-Persian), Qom: author;1371 (In persian).
22. Atagazli M. Difficult words of Diwan Makhtumogli, Yapraq Cultural. Literary and Social Quarterly. 2000;2(8-9): 36-37 (In persian). 
23. Ershadifar A. Turkish Vocabulary in Persian Language and Literature, Ardabil:Bagh Andisheh;2000 (In persian)