ترجیح رنگ در فضاهای آموزشی با استفاده از واقعیت مجازی مطالعه موردی: کارگاه‌ طراحی معماری

نوع مقاله : پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناسی ارشد، دانشکده معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران، صندوق‌پستی: 7188637911.

2 دانشیار، دانشکده معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران، صندوق‌پستی: 7188637911.

3 استادیار، دانشکده معماری، دانشگاه شیراز، شیراز، ایران، صندوق‌پستی: 7188637911.

10.30509/jscw.2025.167488.1224

چکیده

رنگ در فضاهای آموزشی نقش مهمی در کیفیت تجربه یادگیری و وضعیت روانی کاربران ایفا می‌کند. با وجود اهمیت این موضوع، اغلب انتخاب‌های رنگی در طراحی داخلی فضاهای آموزشی بر پایه اصول زیبایی‌شناختی کلی انجام می‌شود و کمتر به ادراک و احساسات کاربران توجه دارد. این پژوهش با هدف بررسی تأثیر رنگ بر ادراک فضایی و پاسخ‌های احساسی دانشجویان معماری، از فناوری واقعیت مجازی برای شبیه‌سازی و ارزیابی دقیق محیط‌های آموزشی بهره گرفته است. پرسش‌های اصلی تحقیق عبارت‌اند از تعیین رنگ‌هایی که بیشترین تأثیر را بر شفافیت، نشاط و تمرکز دارند و تاثیری که بر پاسخ‌های احساسی دانشجویان در محیط کارگاه معماری دارند. در این مطالعه، ۳۰ دانشجوی معماری با استفاده از هدست واقعیت مجازی، در معرض محیط‌های رنگی متفاوت قرار گرفتند و ادراک خود را از طریق پرسش‌نامه تفاضل معنایی ثبت کردند. داده‌ها با استفاده از آزمون کای‌اسکوئر مورد تحلیل قرار گرفتند. نتایج نشان داد که رنگ‌های بنفش، آبی و زرد به‌طور معناداری نسبت به وضعیت رنگی موجود ترجیح داده شدند و با ویژگی‌هایی نظیر شفافیت، نشاط، پویایی، هماهنگی، صمیمیت و دعوت‌کنندگی همراه بودند. در مقابل، رنگ‌هایی نظیر قرمز و مشکی واکنش‌هایی با سطوح بالاتر از رسمیت، خشونت ادراکی یا تنش‌زا ایجاد کردند. نتایج این پژوهش تأکید می‌کند که انتخاب آگاهانه و کاربرمحور رنگ‌ها در طراحی محیط‌های آموزشی می‌تواند موجب بهبود کیفیت ادراک فضایی، ارتقای انگیزش، و افزایش تعامل اجتماعی دانشجویان شود. همچنین، کاربرد واقعیت مجازی در این مطالعه ظرفیت بالای این فناوری را برای طراحی و ارزیابی تجربی فضاهای آموزشی نشان می‌دهد و زمینه‌ساز تحقیقات بین‌رشته‌ای آتی در حوزه معماری و روان‌شناسی محیطی خواهد بود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات

عنوان مقاله [English]

CColor Preference in Educational Spaces Using Virtual Reality Case Study: Architectural Design Studio

نویسندگان [English]

  • siavash katebi 1
  • Amin Habibi 2
  • mohammad nikkar 3
1 Department of Architecture, Shiraz University, P. O. Box: 7188637911, Shiraz, Iran.
2 Department of Architecture, Shiraz University, P. O. Box: 7188637911, Shiraz, Iran.
3 Department of Architecture, Shiraz University, P. O. Box: 7188637911, Shiraz, Iran.
چکیده [English]

Color design in educational environments has a significant impact on the quality of learning experiences and the psychological well-being of users. Despite its importance, color choices in educational interior design are often guided by general aesthetic principles, with limited attention to user perception and emotional response. This study examines the influence of color on spatial perception and emotional responses among architecture students, utilizing virtual reality (VR) technology to simulate and evaluate educational spaces with precision. The primary research questions are: (1) Determining colors which most significantly affect clarity, liveliness, and concentration and (2) its influence on students’ emotional responses within an architectural design studio. In this study, 30 architecture students experienced color-varied virtual environments using VR headsets and reported their perceptions via a semantic differential questionnaire. The data were analyzed using the Chi-square test. The results indicate that colors such as purple, blue, and yellow were significantly preferred over the existing color scheme and were associated with qualities like clarity, liveliness, dynamism, harmony, warmth, and invitingness. In contrast, red and black were linked to perceptions of formality, visual harshness, or tension. These findings highlight the significance of user-centered color selection in educational space design, as it enhances spatial perception, supports motivation, and fosters social interaction. Furthermore, the use of VR in this research demonstrates the strong potential of this technology for experimental design and evaluation in educational settings, paving the way for future interdisciplinary studies at the intersection of architecture and environmental psychology.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Color Preference
  • Virtual Reality
  • Color Psychology
  • Architecture
  • Learning Environments
  • Educational Environment Design

مراجع

1.  Conway BR, Tsao DY. Color-tuned neurons are spatially clustered according to color preference within alert macaque posterior inferior temporal cortex. Proceedings of the National academy of sciences, 2009;106(42):18034-18039.
2.  Gong, R, Wang Q, Hai Y, Shao X. Investigation on factors to influence color emotion and color preference responses. Optik, 2017;136:71-78. https://doi.org/10.1016/j.ijleo.2017. 02.026.
3.  Niroumand Shishavan, Haqhparast F, Ghaffāri A, Adabi N. Examining the interior components of architecture and prioritizing based on their impact on user emotion in educational space. J EducInnov. 2025;24(1):7-24.
4.  Schloss KB, Palmer SE. An ecological valence theory of human color preferences. J Vis. 2009;9(8):358-358. https:// doi.org/10.1073/pnas.0906172107
5.  Sivik L. Systems for descriptive colour notations-Implications of definitions and methodology. Farbe, 1994;40(1):37-50.
6.  Shokri Yazdan Abad, S. and S. Mahdizadeh, Assessment of the visual qualities of educational spaces based on the preferences of users; Case Study: Ferdowsi University of Mashhad, International Campus. Armanshahr Architecture & Urban Development. 2020;13(32):251-267. https://doi. org.10.22034/aaud.2020.155400.1730
7.  Beyraghi S, Asl LB. Semiotics of behavioral settings in educational spaces, emphasizing the social value of spaces. Int J Architect Eng Urban Plan. 2018;28(2):117-133. https://doi. org.10.22068/ijaup.28.2.117
8.  Sivik L, Hård A. On studying colour combinations: some reflections and preliminary experiments. University of Göteborg, Göteborg Psychological Reports.1989;19(2);1-17.
9.  Verhoef BE, Bohon KS, Conway BR. Functional architecture for disparity in macaque inferior temporal cortex and its relationship to the architecture for faces, color, scenes, and visual field. J Neurosci, 2015;35(17):6952-6968. https://doi. org.10.1523/JNEUROSCI.5079-14.2015.
10. Hu Z, Bai Z, Yang Y, Zheng Z, Bian K, et al. UAV aided aerial-ground IoT for air quality sensing in smart city: Architecture, technologies, and implementation. IEEE Network, 2019;33(2):14-22. https://doi.org.10.1109/ MNET.2019.1800214 
11. Baytin C, Kiran A, Tunbis M. Colour preferences in architectural design studios. Archit Sci Rev. 2005;48(4): 317-328. https://doi.org.10.3763/asre.2005.4839
12. Hård A, Sivik L. A theory of colors in combination—A descriptive model related to the NCS color‐order system. Color Research & Application: Endorsed by Inter‐Society Color Council, The Colour Group (Great Britain), Canadian Society for Color, Color Science Association of Japan, Dutch Society for the Study of Color, The Swedish Colour Centre Foundation, Colour Society of Australia, Centre Français de la Couleur, 2001;26(1):4-28.
13. Hershberger RG, Cass RC. Predicting user responses to buildings. 5th Annual Conference Man-environment interactions: Evaluations and applications, 1974: 117-143.
14. Kaya N, Epps HH. Relationship between color and emotion: A study of college students. Coll Stud J. 2004;38(3):396-405.
15. Beyond Semantic Measurement, Architectural Psychology, ed. R. Küller, Lund Procedings, 2nd International Architectural Psychology Conference. 1973.
16. Palmer SE, Schloss KB. An ecological valence theory of human color preference. Proceedings of the National Academy of Sciences, 2010;107(19):8877-8882. https://doi. org/10.1073/pnas.090617210.
17. Küller R, Ballal SG, Laike T, Mikellides B, Tonello G. The impact of light and colour on psychological mood: a cross-cultural study of indoor work environments. Ergonomics, 2006;49(14):1496-1507. https://doi.org/10.1080/0014013 0600858142
18. Bashabsheh AK, Alzoubi HH. Ali MZ. The application of virtual reality technology in architectural pedagogy for building constructions. Alex Eng J. 2019;58(2):713-723. https://doi.org/10.1016/j.aej.2019.06.002.
19. Juan YK, Chi HY, Chen HH. Virtual reality-based decision support model for interior design and decoration of an office building. Eng Const Arch Man. 2021;28(1):229-245. https://doi.org/10.1108/ECAM-03-2019-0138
20. Jaglarz A. Perception of color in architecture and urban space. Build. 2023;13(8):2000. https://doi.org/10.3390 /buildings13082000
21. Hård A, Sivik L, Tonnquist G. NCS, natural color system-From concept to research and applications. Part I. Color Res Appl. 1996;21(3):180-205. https://doi.org.10.1002/(SICI) 1520-6378(199606)21:3.
22. Schloss KB, Nelson R, Parker L, Heek IA, Palmer SE. Seasonal variations in color preference. Cog Sci. 2017;41(6):1589-1612. https://doi.org.10.1111/cogs.12429.
23.           Strauss ED. Schloss KB, Palmer SE. Color preferences change after experience with liked/disliked colored objects. Psychon Bull Rev.2013;20:935-943. https://doi.org/10.37 58/s13423-013-0423-2
مطالعات در دنیای رنگ
دوره 15، شماره 4
شهریور 1404
صفحه 409-432

فایل ها

سابقه مقاله

  • تاریخ دریافت: 18 اسفند 1403
  • تاریخ بازنگری: 01 مرداد 1404
  • تاریخ پذیرش: 04 مرداد 1404

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار